Değişik Adam
Genelde ülkemizde edebiyat dersini severiz. Sayısız yazar ve şairle tanıştığımız bu kursta, dilin zenginliğini de öğreneceğiz. Bu dersimizde bir dil ifadesini zenginleştirmek için kullandığımız tamlamalardan biri olan isim tamlamalarını da öğrendik. Ancak nominal ifadeler sadece sınavlarda karşılaştığımız bir konu değildir. farkında olmasak da Aslında sağlıklı bir iletişim kurmak için sıklıkla isim tamlamaları kullanırız.
Bilinçaltı kısmı önemlidir çünkü isim tamlamasını cümleden çıkarırsak ve bu cümlenin yerine sadece bir isim kullanırsak kimse bu cümlenin ne anlama geldiğini anlayamayacaktır. Başka bir deyişle, nominal bir söz öbeği, dersin konusunu değil, günlük hayatımızı doğrudan etkileyen bir dil aracıdır. Gelin İsim cümlesi nedir, çeşitleri nelerdir, nasıl bulunur? Sık sorulan sorulara daha yakından bakalım.
Bir ifade nedir, nasıl bulunur? Türler ve örnekler:
Temel bilgilerle başlayalım, isim tamlaması nedir?
Anlam ilişkisi bulunan veya ilgi sonradan kurulan iki isimden oluşan ve Biri diğerini mülkiyet açısından tamamlar Sözcüklere nominal öbekler diyoruz. Ad öbekleri olarak da bilinen ad öbekleri, genellikle iki isimden oluşur, ancak çok daha fazla isimden oluşan ad öbekleri olduğu için en az iki isimden bahsetmek daha doğru olur.
Bir isim tamlamasındaki ilk isim tamlamasına ikinci isim tamlaması denir. Tamamlayıcı genellikle yardımcı eleman olarak alınır. İsim tamlamasının ana unsuru cümledir. “Türkçede yardımcı unsur; Ana unsur sonundadır.” Bu kural deyimler için de geçerlidir. Vurgu ek üzerindedir.
İsim tamlamalarının iki özel eki vardır. Bunlardan ilki, göreli ek olarak da bilinir. -(n)in tamamlayıcı son eki; iyelik eki olarak da bilinen bir diğeri çarpma -(s/y)i. Bu ortak ekler, iki isim arasında sadece anlamsal bir bağlantı kurmakla kalmaz, aynı zamanda aralarındaki sahiplik anlamını da verir. Birkaç örnek vermek gerekir;
- insanların sadakatsizliği
- grup lideri
- kapı kolu
- yalancının mumu
- sabır meyvesi
- Daha az kötülük
- kutu rengi
Bir isimle bir cümle nasıl bulunur?
İsim cümleleri genellikle cümlelerde görünür. Ancak belirtmek gerekir ki Sıfatlarla karıştırılmamalıdır. Birkaç eksik cümle üzerinden bir örnek yapalım ve bu cümlelerden sorulan sorularla bir isim tamlamasının nasıl bulunacağını görelim.
- Annem doktordu. / Hangi doktor? / Çocuk doktoru
- Ağaçlar onun penceresinden görülebilir / Hangi ağaçlar? / Kavaklar
- Ocakta çalışır / Hangi ocakta? / Sağlık kliniği
- Neyin veya neyin tesislerini/olanaklarını kullanır? / Müsamaha gösterileceğini bilmenin rahatlığı
- Rüzgar benim arkadaşım olacak. / Ne arkadaş? / Oyun arkadaşı
- Masada, / Ne veya kimin masası? / annemin masası
- Resim durdu. / Neyin veya kimin resmi? / Babamın fotoğrafı
- Kocaman bir masa ve sandalye vardı. / Kim? / babam
Nominal ifade türleri ve örnekler:
- özel isim tamlaması
- belirsiz ifade
- isim zinciri
- isim isim cümlesi
- karışık ifade
Tanımlanmış isim tamlaması:
Nesnesi bağıl eki ve nesnesi iyelik eki olan isim gruplarına kesin isim grupları denir. Kime veya neye göre tamamlandı nihayet bir ek ilan etti. Mülkiyet nihaidir, ancak geçicidir. İfade daha sonra başka isimlerle de formüle edilebilir.
Örneklem;
- Bu avizenin altındasın, kanla kaplı,
- Ben yelkenli geminin arkasında kalacağım.
- Anavatanın dört bir köşesi bir noktada birbirine bağlı
- Oğlumun kazağını yıllar önce aldım.
- Bir kış gecesi yaşlı bir adamın ölümü.
- Güneşin sıcaklığını hissettin mi?
- Dante gibi hayatının ortasındayız
- bebeğin minik elleri
- Günlerdir akmayan şehrin suları
- Annemin kocaman bir masası ve sandalyesi vardı.
- Arkadaşımın küçük bir evi ve bahçesi vardı.
Belirsiz isim tamlaması:
Nesnenin eki olmayan ve tamlamanın iyelik eki aldığı isim gruplarına belirsiz isim tamlamaları denir. Ekleme işlemi tamamlandığından Kime ve neye ait olduğu tam olarak bilinmiyor. Belirsiz bir isim tamlamasında, tamlamanın bazı sorumlulukları vardır;
- Ekleme türünü belirtir.
- Misafir odası, kömür sobası, terlik, saksı, masa örtüsü, otobüs bileti,
- Tamamlamanın neden yapıldığını gösterir.
- Biber dolması, pirinç pilavı
- Fiilin büyüdüğü yeri belirtir.
- Amasya elması, Bursa şeftalisi, Bağdat hurması, İzmir üzümü
- Eklentinin nasıl görüneceğini belirtir.
- Tek, parmak kuş üzümü
- Eklentinin mesleğini belirtir.
- Sekreter, temizlikçi, fizik öğretmeniniz, ev hanımı, okul müdürü, bölüm başkanı
- Sonlandırma nedenini belirtir.
- Sel, deprem enkazı
- Bitiş zamanını belirtir.
- yaz yağmuru, sabah kahvaltısı
- Feshin gerçekleştirildiği aracı raporlar.
- Çöp kebabı, telefon görüşmesi
- Bazı uygun isimler.
- Konya Ovası, Topkapı Garajı, Taksim Meydanı, Boğaziçi Köprüsü, Çanakkale Köprüsü, Ankara Kalesi
İsim zinciri:
İkiden fazla kelimeden oluşan tamlamalara zincirleme isim tamlamaları denir. Toplama veya ekleme kendi başına bir nominal ifadedir. İfadeler belirli veya belirsiz isimler olabilir. Var olan bir isim tamlamasına başka bir isim eklenerek oluşturulur.
Örneklem;
- çocuk sırt çantası
- su sesi
- kentsel hava kirliliği
- hava Durumu tahmini
- Uluslararası Kadınlar Günü
- çelik tencere sınıfı
- Bir dizi çocuk edebiyatı.
- Ali’nin kardeşinin yevmiyesi
Sabitlenmemiş isim tamlaması:
Son eki olmayan bir isim tamlamasında ne ortaç ne de değiştiricinin eki yoktur. Bazı bilimsel yayınlarda isim tamlaması yerine eki olmayan isim tamlaması kullanılmaktadır. sıfat nedir Düşünceler var.
Örneklem;
- Güvenli bir şekilde
- cam sürahi
- Peçete
- taş duvar
- bakır tepsi
- Naylon poşet
- ahşap köprü
- altın bir bilezik
- ipek gömlek
- altın yüzük
Karışık Ek:
karışık bileşimde isim ve sıfat bir arada. Karışık bir ifadede, hem değiştirici hem de ifade veya her ikisi de bir sıfatla karakterize edilir.
Örneklem;
- ıssız sokakların hüznü
- Bu yerin eski hali
- Yorgun köylülerin nasırlı elleri
- yeni okul yılı
- sevimli bebek gülümsemesi
- büyük konak bahçesi
- Çalışkan Öğrenci Karnesi
Bir dil ifadesini zenginleştirmek için kullanılan ifadelerden biri. İsim cümlesi nedir, çeşitleri nelerdir, nasıl bulunur? Konuyla ilgili bilmeniz gereken detayları bu tür soruları örneklerle açıklayarak konuştuk.
